ایمپلنت دندان یه میله فلزیه که با جراحی به استخوان فک وصل میشه تا از یه دندون مصنوعی حمایت کنه. بعد از جاگذاری، یه دندونپزشک متخصص ترمیم یا جراح دهان، دندون جایگزین رو روی ایمپلنت نصب می‌کنه.
ایمپلنت‌های دندان موفقیت بالایی دارن، اما بعضی‌ها با شکست ایمپلنت مواجه میشن. تخمین زده میشه که حدود 5 تا 10 درصد ایمپلنت‌های دندان یا کمی بعد از عمل یا چند ماه یا سال بعدش، شکست می‌خورن.
اگه قراره جراحی ایمپلنت دندان انجام بدی، یا اگه الان ایمپلنت داری، اینا چیزاییه که باید درباره شکست ایمپلنت و سایر عوارض احتمالی بدونی.
چه عواملی روی موفقیت ایمپلنت دندان تأثیر میذارن؟
عوامل زیادی می‌تونن روی موفقیت ایمپلنت دندان اثر بذارن. از جمله:
1. بیماری لثه
لثه‌های سالم یکی از شرایط جراحی ایمپلنت دندانه، و اگه بیماری لثه فعال داری نمی‌تونی این عمل رو انجام بدی.
بیماری لثه یه عفونته که می‌تونه به لثه‌ها و استخوان فک آسیب بزنه. یه عفونت درمان نشده می‌تونه اطراف ایمپلنت ایجاد بشه و باعث شکست بشه. قبل از گرفتن ایمپلنت، برای درمان بیماری لثه به دندونپزشک مراجعه کن.
2. سیگار کشیدن
سیگار کشیدن هم می‌تونه باعث شکست ایمپلنت دندان بشه چون جریان خون به لثه‌ها رو محدود می‌کنه و روند بهبود رو کند می‌کنه. چندین مطالعه تحقیقاتی نشون میدن که میزان شکست ایمپلنت دندان در افراد سیگاری می‌تونه تا 20 درصد باشه.
سیگاری بودن به این معنی نیست که نمی‌تونی ایمپلنت دندان بگیری. اما اگه یک هفته قبل از ایمپلنت دندان سیگار رو ترک کنی و حداقل دو ماه بعد از جاگذاری ایمپلنت سیگار نکشی، احتمالا نتیجه بهتری می‌گیری.
3. کمبود استخوان فک
موفقیت این عمل به وجود استخوان کافی برای حمایت از ایمپلنت هم بستگی داره. بدون استخوان سالم کافی، جراح نمی‌تونه ایمپلنت رو توی فکت جاگذاری کنه.
از دست دادن استخوان می‌تونه به خاطر پوکی استخوان اتفاق بیفته. این بیماری زمانی ایجاد میشه که تراکم استخوان کاهش پیدا می‌کنه. استخون‌ها شکننده میشن و خطر شکستگی افزایش پیدا می‌کنه. بیماری لثه شدید هم می‌تونه باعث تحلیل استخوان‌های دهان بشه.
4. شرایط پزشکی
اگه بیماری خودایمنی یا شرایطی مثل آرتریت روماتوئید و دیابت داری که باعث میشه بدنت آهسته‌تر بهبود پیدا کنه، احتمال شکست ایمپلنت دندان وجود داره. بهبود آهسته می‌تونه از ادغام استخوانی جلوگیری کنه، یعنی جایی که ایمپلنت با استخوان فکت یکی میشه.
مصرف بعضی داروها هم می‌تونه منجر به شکست ایمپلنت دندان بشه. پس مهمه که هر دارویی (تجویزی و بدون نسخه) که الان مصرف می‌کنی رو با جراح دهانت در میون بذاری.
در سال 2016، محققان دانشگاه مک‌گیل دریافتن که داروهای سوزش سر دل ممکنه رشد استخوان جدید رو کاهش بدن و در نتیجه روی نحوه ادغام ایمپلنت با استخوان فک تأثیر بذارن. همچنین در سال 2016، محققان دانشگاه بوفالو نتایج مشابهی رو در بین افرادی که داروهای ضدافسردگی مصرف می‌کردن، گزارش کردن.
5. نگهداری ضعیف دندان
توانایی رعایت بهداشت دهان خوب بعد از ایمپلنت دندان هم روی میزان موفقیت تأثیر داره. اگه محدودیت‌هایی داری که روی دامنه حرکتیت تأثیر میذاره یا با توانایی تمیز کردن کامل دندون‌هات تداخل داره، کاندید مناسبی برای ایمپلنت دندان نیستی.
6. جراح کم‌تجربه
همه جراح‌ها مثل هم نیستن و اگه جراح کم‌تجربه داشته باشی، احتمال شکست ایمپلنت دندان وجود داره. دندونپزشکت ممکنه تو رو به یه جراح دهان ارجاع بده، اما می‌تونی خودت هم جراحت رو انتخاب کنی.
یه جراح باتجربه می‌دونه چند تا ایمپلنت برای حمایت از دندون جایگزین لازمه. این مهمه چون تعداد کم ایمپلنت می‌تونه باعث فشار بیش از حد روی ایمپلنت و شکست بشه.
همچنین، کار با یه جراح ماهر ممکنه از آسیب ناشی از کار دندانپزشک به بافت لثه جلوگیری کنه.
یه جراح با سال‌ها تجربه انتخاب کن. ازش بخواه فرآیند و برنامه ریکاوری رو برات توضیح بده.
موقع مشاوره سوال بپرس.
سوال‌هایی که می‌تونی از تیم دندانپزشکیت بپرسی:
- جراح چند سال تجربه داره؟
- جراح سالانه چند تا عمل ایمپلنت دندان انجام میده؟
- میزان موفقیت جراح چقدره؟ این موفقیت رو به چی نسبت میده؟
برنامه‌ریزی قبل از عمل ایمپلنت دندان
برنامه‌ریزی درست توسط جراح شامل معاینه کامل دهانت برای ارزیابی سلامت لثه‌ها و استخوان فکته.
عکس‌های دندون به جراحت ایده‌ای از سلامت کلی دهانت میده و در نتیجه سرنخ‌هایی درباره احتمال موفقیت ایمپلنت دندان فراهم می‌کنه.
برنامه‌ریزی همچنین شامل درک سابقه پزشکیته. این شامل هر شرایط پزشکی که داری و هر دارویی که مصرف می‌کنی میشه.
وقتی درک یا برنامه‌ریزی درستی وجود نداشته باشه، ممکنه جراح با ایمپلنت دندان ادامه بده حتی اگه فرد کاندید مناسبی برای اون نباشه.
این می‌تونه باعث جاگذاری نادرست ایمپلنت و استرس در محل ایمپلنت بشه که منجر به رشد باکتری‌های هوازی میشه و می‌تونه عفونت یا آبسه ایجاد کنه.
برنامه‌ریزی دقیق همچنین راهیه که جراحت از طریق اون مشکلاتی رو که ممکنه با ایمپلنت تداخل داشته باشن شناسایی می‌کنه. مثلا، ممکنه قبل از گرفتن ایمپلنت به بالا بردن سینوس نیاز داشته باشی تا موفقیت جراحی تضمین بشه.
همونطور که دنبال یه جراح باتجربه می‌گردی، با دوستان یا اعضای خانواده‌ای که ایمپلنت دندان داشتن صحبت کن و ازشون توصیه بخواه.
شکست زودرس ایمپلنت دندان و مشکلات
مشکلات یا عوارض جراحی ایمپلنت دندان می‌تونن کمی بعد از عمل یا سال‌ها بعد اتفاق بیفتن. شکست زودرس دندان در سه تا چهار ماه اول بعد از عمل رخ میده.
یادت باشه که بعد از جراحی تا حدی درد یا ناراحتی رو تجربه می‌کنی که می‌تونی با مسکن کنترلش کنی. با این حال، اگه درد بعد از پنج تا هفت روز بهتر نشد با جراحت صحبت کن. بهبودی کامل بین سه تا شش ماه طول می‌کشه.
اگرچه درد و تورم بعد از جراحی شایعه، مراقب عوارضی باش که ممکنه ایجاد بشن:
عفونت در محل ایمپلنت
عفونت می‌تونه در حین یا بعد از جراحی ایجاد بشه. عوامل خطر برای عفونت شامل داشتن بیماری خودایمنی، سیگار کشیدن و بهداشت دهانی ضعیفه.
حرکات ریز ایمپلنت
حرکات ریز ایمپلنت می‌تونه وقتی اتفاق بیفته که ایمپلنت دندان گاهی بعد از جایگزینی فوری دندون ثبات کافی نداره.
معمولا یه دندون مصنوعی تا زمانی که استخوان فک درست با ایمپلنت ادغام نشه، به ایمپلنت وصل نمیشه. اما گاهی اوقات، جراح بلافاصله بعد از کاشت ایمپلنت، جایگزینی دندون رو انجام میده.
این روش به ویزیت‌های کمتری نیاز داره، اما می‌تونه فشار اضافی روی ایمپلنت وارد کنه و منجر به شکست بشه.
حمایت ناکافی استخوان
شکست در مرحله اولیه همچنین می‌تونه زمانی اتفاق بیفته که استخوان کافی برای حمایت از ایمپلنت دندان وجود نداره، اما جراح با این حال عمل رو انجام میده. بدون استخوان کافی، ایمپلنت نمی‌تونه با فک ادغام بشه.
واکنش آلرژیک
اگه به آلیاژ تیتانیوم، فلزی که در بعضی ایمپلنت‌های دندان وجود داره، آلرژی داشته باشی، ممکنه دچار واکنش بشی. علائم آلرژی شامل تورم، از دست دادن حس چشایی و شاید احساس سوزن سوزن شدنه.
آلرژی به تیتانیوم رو به جراح دهانت بگو. به ایمپلنتی نیاز خواهی داشت که از ماده متفاوتی ساخته شده.
عدم پیروی از دستورالعمل‌های دکتر
فعالیت‌ها و عادت‌های تو هم تأثیرگذارن. برای کاهش خطر عوارض، رعایت دستورالعمل‌های جراحت بعد از عمل خیلی مهمه. ممکنه بهت بگن تا زمانی که محل ایمپلنت خوب بشه غذاهای نرم بخوری، بهداشت دهان رو خوب رعایت کنی و از آب‌نبات سفت پرهیز کنی.
مشکلات طولانی مدت ایمپلنت دندان
جراحی ایمپلنت دندان می‌تونه در ابتدا موفق باشه، ولی عوارض ممکنه تا سال‌ها بعد بروز نکنن.
اینا بعضی از عوارض طولانی مدت ایمپلنت دندان هستن:
آسیب عصب یا بافت ممکنه وقتی اتفاق بیفته که جراح ایمپلنت رو خیلی نزدیک به یه عصب قرار بده. علائم آسیب شامل بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن در زبان، لب‌ها، لثه‌ها یا صورته.
رد جسم خارجی خیلی اتفاق نمی‌افته، اما ممکنه رخ بده. این یعنی بدن ایمپلنت رو رد می‌کنه. علائم رد شدن شامل افزایش درد در محل ایمپلنت، تورم، تب و لرزه.
ایمپلنت دندانی که در فک بالا قرار می‌گیره ممکنه وارد حفره سینوسی بشه.
آسیب به ناحیه اطراف ایمپلنت دندان ممکنه باعث شل شدن ایمپلنت و در نتیجه شکست بشه.
برای به حداقل رسوندن احتمال مشکلات طولانی مدت، به رعایت بهداشت خوب ادامه بده و دهان، ایمپلنت‌ها و لثه‌هات رو سالم نگه دار. حداقل روزی دو بار مسواک بزن و نخ دندون بکش، با دهانشویه دهانت رو بشور و برای چکاپ‌های معمول به دندونپزشک مراجعه کن.
علائم شکست ایمپلنت دندان چیه؟
اگه در مراحل اولیه یا آخر با شکست ایمپلنت دندان مواجه بشی، نشونه‌های عارضه شامل اینا میشه:
- مشکل در جویدن
- التهاب لثه
- عقب رفتن لثه
- افزایش تورم
- شل شدن ایمپلنت یا دندون جایگزین
- درد یا ناراحتی شدید
مراقبت‌های پیشگیرانه
اگرچه از بعضی شکست‌های ایمپلنت دندان نمیشه جلوگیری کرد، می‌تونی قدم‌هایی برای کاهش خطر شکست برداری:
- از ایمپلنت‌های دندونت درست مراقبت کن. روزانه مسواک بزن و نخ دندون بکش و از دهانشویه استفاده کن.
- هر شش ماه یه بار به دندونپزشک مراجعه کن.
- سیگار رو ترک کن.
- مصرف کلسیم رو برای تقویت استخوان‌ها افزایش بده. مکمل بخور یا غذاهای سرشار از کلسیم مثل شیر، ماست، کلم بروکلی، پرتقال و پنیر مصرف کن.
- از دندونپزشکت درباره محافظ دهان برای درمان دندون قروچه بپرس.
- بلافاصله بعد از عمل ایمپلنت، دندون جایگزین نذار.
- از عادت‌هایی که به دندون‌ها آسیب می‌زنن (خوردن یخ و آب‌نبات) پرهیز کن.
جایگزین‌های ایمپلنت دندان
ایمپلنت دندان می‌تونه لبخند رو برگردونه، اما این روش برای همه مناسب نیست. جایگزین‌هایی که می‌تونی در نظر بگیری شامل اینا میشن:
بریج دندانی
این یه وسیله پروتزی ثابته که برای پر کردن فاصله‌های دندون‌های از دست رفته استفاده میشه. بریج دندانی ممکنه برای نوجوون‌هایی که استخوان‌هاشون هنوز در حال رشده مناسب باشه. چند نوع بریج دندانی وجود داره:
بریج Resin-bonded
که بهش بریج مریلند هم میگن، از یه دندون مصنوعی با “بال‌هایی” در دو طرفش تشکیل شده. بال‌ها با رزین به دندون‌های موجود در دو طرف فاصله در دهان چسبونده میشن. این نوع نیازی به سایش یا آماده‌سازی دندون‌ها مثل بریج سنتی نداره.
بریج سنتی
یه بریج ثابت هم از دندون‌های موجود به عنوان پشتیبان برای دندون مصنوعی استفاده می‌کنه. در این حالت دندون مصنوعی با استفاده از روکش‌هایی روی دندون‌های موجود در دو طرف فاصله‌ای که پر می‌کنه “پل” میشه. چون دندون‌های موجود روکش میشن، این نوع بریج محکم‌تر از بریج‌های باند رزینی در نظر گرفته میشه.
بریج کانتی‌لور (Cantilever)
این بریج فقط از یک طرف از دندون مصنوعی حمایت می‌کنه. در غیر این صورت مثل بریج سنتیه، از یه دندون موجود استفاده می‌کنه و روکش میذاره تا از دندون مصنوعی حمایت کنه.
پروتز پارسیل متحرک
این یه جایگزین متحرک برای دندون‌های از دست رفته‌ست و گزینه ارزون‌تری نسبت به ایمپلنت دندونه.
با پروتز یا دندون مصنوعی پارسیل، یک یا چند دندون جایگزین به یه پایه پلاستیکی به رنگ لثه وصل میشن که به دندون‌های طبیعی متصل میشه. توی دهن شبیه یه سینی نگهدارنده قرار می‌گیره. وقتی همه دندون‌ها از دست رفته باشن، به دندون مصنوعی کامل نیاز میشه.
آمادگی بهترین پیشگیریه
ایمپلنت‌های دندان میزان موفقیت بالایی دارن، اما ممکنه به چند دلیل شکست بخورن.
مهمه که خطرات احتمالی رو بدونی تا بتونی قدم‌هایی برای بهبود شانس موفقیتت برداری. این شامل درمان هر مشکل لثه یا استخوان قبل از جراحی، انتخاب یه جراح باتجربه و رعایت بهداشت دهان خوب قبل و بعد از جراحیه.
