ژنژیوکتومی به برداشت جراحی بافت لثه گفته می‌شود. متخصصین لثه (پریودنتیست‌ها) از این روش برای درمان برخی از انواع بیماری‌های لثه استفاده می‌کنند. همچنین این جراحی یکی از روش‌های رایج زیبایی است که برای بهبود ظاهر لبخند شما استفاده می‌شود. دوره بهبودی پس از جراحی لثه حدود یک هفته طول می‌کشد و نتایج آن معمولاً دائمی هستند.
ژنژیوکتومی بافت متورم و بیمار را حذف می‌کند. این کار باعث از بین رفتن عفونت و بهبود سلامت دندان‌ها و لثه‌های شما می‌شود.
ژنژیوکتومی چیست؟
ژنژیوکتومی جراحی برداشت بافت لثه اضافی یا بیش از حد رشد کرده (لثه) است. متخصصین لثه از ژنژیوکتومی برای درمان برخی از انواع بیماری‌های پریودنتال (لثه) استفاده می‌کنند. ژنژیوکتومی همچنین یک روش دندانپزشکی زیبایی رایج است که برای اصلاح “لبخند لثه‌ای” (زمانی که بافت اضافی لثه باعث می‌شود دندان‌های شما کوتاه یا “جعبه‌ای شکل” به نظر برسند) استفاده می‌شود.
انواع ژنژیوکتومی
دو نوع اصلی ژنژیوکتومی وجود دارد:
- ژنژیوکتومی سنتی: جراح با استفاده از تیغ جراحی، بافت لثه اضافی را برمی‌دارد. در برخی موارد، ممکن است نیاز به برداشتن مقدار کمی از استخوان زیرین باشد. ممکن است برای بستن برش‌ها و کاهش خونریزی از بخیه استفاده شود.
- ژنژیوکتومی لیزری: جراح با استفاده از لیزر دستی، بافت لثه اضافی را برمی‌دارد. از آنجایی که لیزرها همچنین بافت لثه را کوتر (مهر و موم) می‌کنند، ممکن است نیازی به بخیه نداشته باشید.
چه کسانی کاندید ژنژیوکتومی هستند؟
اگر شرایط زیر را دارید، ممکن است ژنژیوکتومی برای شما مناسب باشد:
- التهاب لثه (ژنژیویت)
- بیماری پیشرفته لثه (پریودنتیت)
- لبخند لثه‌ای که باعث می‌شود دندان‌های شما خیلی کوتاه به نظر برسند
- پاکت‌های پریودنتال (نواحی که لثه‌های شما از دندان‌ها فاصله گرفته‌اند)
- ارتودنسی یا سایر وسایل دندانپزشکی
- موقعیت نامناسب دندان (وضعیت دندان شما منجر به ایجاد بافت لثه اضافی می‌شود)
برخی داروها نیز می‌توانند باعث رشد بیش از حد بافت لثه شوند. به عنوان مثال آملودیپین برای فشار خون بالا یا سیکلوسپورین به عنوان سرکوب‌کننده سیستم ایمنی. اگر پس از شروع مصرف داروی خاصی، لثه‌های متورم و بزرگ شده پیدا کردید، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید. آنها ممکن است بتوانند داروها را تغییر دهند یا دوز شما را تنظیم کنند.
چگونه باید برای ژنژیوکتومی آماده شوم؟
قبل از ژنژیوکتومی، متخصص لثه درباره آنچه باید انتظار داشته باشید با شما صحبت خواهد کرد. معمولاً نیازی به انجام کار دیگری برای آمادگی نیست.
با این حال، اگر دندانپزشکی با آرام‌بخش را انتخاب می‌کنید، حتماً یک دوست یا عضو خانواده مورد اعتماد را برای رساندن شما به محل قرار ملاقات و بازگشت به منزل همراه خود بیاورید.
در طول جراحی ژنژیوکتومی چه اتفاقی می‌افتد؟
مراحلی که می‌توانید در طول جراحی ژنژیوکتومی انتظار داشته باشید:
- بی‌حسی: قبل از شروع، جراح به شما بی‌حسی موضعی می‌دهد تا لثه‌های شما بی‌حس شوند. (اگر آرام‌بخش را انتخاب کرده‌اید، داروهای خاصی نیز برای آرامش شما تجویز می‌شود.)
- برداشتن بافت لثه اضافی: جراح با استفاده از تیغ جراحی یا لیزر، هر گونه بافت لثه اضافی یا بیش از حد رشد کرده را برمی‌دارد.
- شکل‌دهی مجدد لثه: پس از برداشتن بافت لثه اضافی، جراح به لثه‌های باقی‌مانده شکل جدید می‌دهد. این کار اطمینان می‌دهد که لثه‌های شما متناسب با دندان‌هایتان هستند.
- شکل‌دهی استخوان: در برخی موارد، جراح ممکن است نیاز به شکل‌دهی مجدد استخوان زیرین داشته باشد. برای این کار، نیاز به ایجاد برش‌های کوچک در امتداد خط لثه خواهد بود.
- بخیه: جراح برای بستن برش‌ها و کاهش خونریزی از بخیه استفاده خواهد کرد. (اگر ژنژیوکتومی لیزری انجام می‌دهید، ممکن است این مرحله نیاز نباشد.)
- پانسمان: جراح ممکن است برای محافظت از ناحیه جراحی، یک بتادین نرم روی آن قرار دهد. این پانسمان معمولاً خود به خود می‌افتد. اگر نیفتاد، جراح در اولین ویزیت پیگیری آن را برمی‌دارد.
ژنژیوکتومی چقدر طول می‌کشد؟
در اکثر موارد، انجام جراحی ژنژیوکتومی بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد. اگر نیاز به ژنژیوکتومی روی چندین دندان داشته باشید، ممکن است کمی بیشتر طول بکشد.
پس از ژنژیوکتومی چه انتظاری باید داشته باشم؟
ژنژیوکتومی یک عمل سرپایی است، بنابراین می‌توانید همان روز به خانه بروید. جراح فهرستی از دستورالعمل‌های پس از عمل را به شما می‌دهد تا در طول دوره بهبودی در خانه راحت باشید.
مزایای ژنژیوکتومی چیست؟
ژنژیوکتومی مزایای متعددی دارد. این روش:
- بافت لثه اضافی یا بیش از حد رشد کرده را برمی‌دارد
- لبخند لثه‌ای را اصلاح می‌کند
- باکتری‌های مضر دهان را کاهش می‌دهد
- پاکت‌های پریودنتال اطراف دندان‌های شما را کاهش می‌دهد
- مسواک زدن و نخ دندان کشیدن را موثرتر می‌کند زیرا به شما کمک می‌کند راحت‌تر به نواحی مشکل‌دار دسترسی پیدا کنید
- به حفظ سلامت دندان‌ها و لثه‌های شما کمک می‌کند
خطرات یا عوارض ژنژیوکتومی چیست؟
مانند تمام روش‌های جراحی، پس از ژنژیوکتومی می‌توانید انتظار برخی عوارض جانبی را داشته باشید، از جمله:
- خونریزی
- ناراحتی خفیف
- تورم
- کبودی
- حساسیت دندان‌ها
عوارض جانبی ذکر شده در بالا طبیعی هستند و باید ظرف سه تا چهار روز از بین بروند.
به ندرت، افراد ممکن است دچار عوارضی مانند موارد زیر شوند:
- عفونت در محل جراحی
- درد شدید که با دارو بهتر نمی‌شود
- آبسه
- آسیب عصبی
- سپسیس (عارضه عفونت)
بهبودی لثه‌ها پس از ژنژیوکتومی چقدر طول می‌کشد؟
به طور متوسط، حدود یک هفته طول می‌کشد تا لثه‌های شما پس از ژنژیوکتومی بهبود یابند.
چگونه می‌توانم در طول دوره بهبودی از خودم مراقبت کنم؟
پس از ژنژیوکتومی، جراح فهرستی از دستورالعمل‌های دقیق پس از عمل را به شما خواهد داد. باید این دستورالعمل‌ها را به دقت دنبال کنید. در اینجا برخی توصیه‌های اساسی برای مراقبت پس از ژنژیوکتومی آمده است:
- محل جراحی را تمیز نگه دارید: اگرچه باید از مسواک زدن خیلی محکم خودداری کنید، اما همچنان باید ناحیه جراحی را تمیز کنید. به آرامی مسواک بزنید و ناحیه را با دهانشویه آنتی‌باکتریال شستشو دهید. سایر دندان‌ها را به طور معمول مسواک بزنید و نخ دندان بکشید.
- همه داروها را طبق دستور مصرف کنید: جراح ممکن است آنتی‌بیوتیک یا مسکن تجویز کند. حتماً این داروها را دقیقاً طبق دستور مصرف کنید. همچنین می‌توانید از مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید.
- از کمپرس یخ استفاده کنید: برای کاهش تورم و التهاب، یک کمپرس سرد روی فک خارجی خود قرار دهید.
- از غذاهای نرم استفاده کنید: حداقل یک هفته از مصرف غذاهای سفت و ترد خودداری کنید. در عوض، غذاهایی مانند ماست، پوره سیب‌زمینی، سبزیجات پخته و تخم‌مرغ هم زده را انتخاب کنید.
- از دست زدن به ناحیه جراحی خودداری کنید: اگرچه ممکن است وسوسه‌انگیز باشد، اما با انگشتان یا زبان خود به ناحیه جراحی دست نزنید. این کار می‌تواند روند بهبودی را مختل کند.
چه زمانی می‌توانم به سر کار یا مدرسه برگردم؟
اکثر افراد می‌توانند یک یا دو روز بعد به سر کار یا مدرسه برگردند. اما فعالیت‌ها را سبک نگه دارید. اگر شغل شما نیاز به کار فیزیکی زیادی دارد، ممکن است بخواهید حداقل سه روز در خانه بمانید.
حتماً از ورزش‌های سنگین یا بلند کردن اجسام سنگین به مدت حداقل ۴۸ ساعت خودداری کنید. افزایش ضربان قلب می‌تواند باعث درد، خونریزی و تورم بیشتر شود.
آیا می‌توانید پس از ژنژیوکتومی غذا بخورید؟
بله، می‌توانید پس از جراحی ژنژیوکتومی غذا بخورید. اما برای جلوگیری از ناراحتی، باید صبر کنید تا بی‌حسی ناشی از داروی بی‌حسی از بین برود.
با مایعات یا غذاهای نرم شروع کنید. پس از چند روز، با توجه به میزان راحتی خود، غذاهای جامدتر را به تدریج وارد رژیم غذایی کنید.
چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرید؟
اگر اخیراً ژنژیوکتومی انجام داده‌اید و موارد زیر را تجربه کردید، فوراً با جراح خود تماس بگیرید:
- تب بالاتر از ۳۸.۳ درجه سانتیگراد
- خونریزی که متوقف نمی‌شود
- چرک یا ترشحات از محل جراحی
- دردی که با دارو بهتر نمی‌شود
چه چیزی ژنژیوکتومی را از سایر روش‌های جراحی لثه متمایز می‌کند؟
ژنژیووپلاستی و افزایش طول تاج دندان شباهت‌هایی با ژنژیوکتومی دارند. اما این سه روش اهداف متفاوتی دارند:
ژنژیوکتومی در مقابل ژنژیووپلاستی در مقابل افزایش طول تاج
اینها همگی روش‌های پریودنتال هستند، اما کمی با هم تفاوت دارند:
- ژنژیوکتومی برداشتن بافت لثه اضافی یا بیش از حد رشد کرده است.
- ژنژیووپلاستی شکل‌دهی مجدد خط لثه است.
- افزایش طول تاج شامل شکل‌دهی و اصلاح استخوان زیر لثه‌ها است. دندانپزشک شما ممکن است زمانی افزایش طول تاج را توصیه کند که دندان شما برای نگه داشتن روکش خیلی کوتاه باشد یا زمانی که پوسیدگی یا پر کردگی زیر خط لثه قرار داشته باشد.
متخصصین لثه ممکن است این روش‌ها را به صورت مجزا یا در ترکیب با یکدیگر انجام دهند که این بستگی به نیازهای خاص شما دارد.
ژنژیوکتومی چقدر دردناک است؟
می‌توانید انتظار داشته باشید که پس از ژنژیوکتومی تا حدی احساس ناراحتی داشته باشید. می‌توانید درد و سایر عوارض جانبی را با مسکن‌های بدون نسخه کنترل کنید.
اگر داروهای خود را طبق دستور مصرف کرده‌اید و همچنان درد دارید، با جراح خود تماس بگیرید.
آیا با ارتودنسی نیاز به ژنژیوکتومی دارم؟
اکثریت قریب به اتفاق افرادی که ارتودنسی دارند نیازی به ژنژیوکتومی ندارند. با این حال، برخی افراد پس از ارتودنسی دچار تورم و پف کردگی لثه می‌شوند. در اکثر موارد، می‌توانید با بهبود مسواک زدن و نخ دندان کشیدن در خانه از این مشکل پیشگیری کنید. اما برخی افراد ممکن است نیاز به ژنژیوکتومی داشته باشند. متخصص ارتودنسی شما می‌تواند به شما بگوید که آیا ژنژیوکتومی برای شما مفید خواهد بود یا خیر.
آیا لثه‌ها پس از ژنژیوکتومی دوباره رشد می‌کنند؟
خیر، زمانی که جراحی توسط یک جراح ماهر انجام شود، نتایج ژنژیوکتومی دائمی هستند.
نکته پایانی
ژنژیوکتومی به برداشت جراحی بافت لثه گفته می‌شود. افراد مبتلا به التهاب لثه یا بیماری پیشرفته لثه ممکن است برای کاهش باکتری‌ها و بهبود سلامت دهان به ژنژیوکتومی نیاز داشته باشند. بسیاری از افراد نیز ژنژیوکتومی را برای بهبود ظاهر “لبخند لثه‌ای” انتخاب می‌کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره ژنژیوکتومی و اینکه آیا این روش برای شما مناسب است یا خیر، با دندانپزشک یا متخصص لثه خود صحبت کنید.
