جراحی پیوند لثه یک عمل دندانپزشکی برای درمان نازک شدن لثه یا تحلیل لثه است. پیوند لثه، ریشه‌های دندان‌های نمایان شده رو می‌پوشونه و به خط لثه حجم اضافه می‌کنه که باعث بهبود سلامت دهان و دندان میشه. دوره بهبودی معمولاً یک تا دو هفته طول می‌کشه، اما ممکنه بیشتر هم طول بکشه. پیوند لثه میزان موفقیت بالایی داره و می‌تونه خطر ابتلا به بیماری شدید لثه رو کاهش بده.
پیوند لثه چیه؟
پیوند لثه یه نوع جراحی دندانپزشکیه که تحلیل لثه رو درمان می‌کنه. تحلیل لثه وضعیتیه که توش لثه‌های شما از دندون‌هاتون فاصله می‌گیرن و ریشه‌های زیرین رو نمایان می‌کنن. ریشه‌های دندون نمایان شده، خطر پوسیدگی دندون، حساسیت و از دست دادن استخوان اطراف دندون‌ها رو افزایش میدن. پیوند لثه، بافت از دست رفته اطراف دندون‌هاتون رو جایگزین می‌کنه و سلامت کلی دهان و دندون شما رو بهبود میده.
جراحی پیوند لثه معمولاً توسط یه متخصص لثه (پریودنتیست) انجام میشه. تو آمریکا، یه متخصص لثه بعد از فارغ‌التحصیلی از یه دوره چهار ساله دندانپزشکی، سه سال آموزش تخصصی اضافی می‌بینه.
چه کسایی به پیوند لثه نیاز دارن؟
اگه تحلیل لثه داشته باشین، دندونپزشکتون احتمالاً پیوند لثه رو پیشنهاد می‌کنه. در خیلی از موارد، تحلیل لثه یه علامت بیماری شدید لثه است، اما بعضی افراد هم از نظر ژنتیکی مستعد نازک شدن لثه هستن. اگه خیلی محکم مسواک بزنین هم ممکنه دچار تحلیل لثه بشین.
انواع مختلف پیوند لثه
سه نوع مختلف پیوند لثه معمولاً انجام میشه. نوعی که دندونپزشک برای شما استفاده می‌کنه به نیازهای خاص شما بستگی داره:
- پیوند بافت همبند: این رایج‌ترین روش برای درمان نمایان شدن ریشه دندونه. در این روش، یه لایه از پوست سقف دهان (کام) برش داده میشه و بافت زیر این لایه، که بافت همبند زیر پوششی نامیده میشه، برداشته و به بافت لثه اطراف ریشه نمایان شده بخیه میشه.
- پیوند لثه آزاد: شبیه پیوند بافت همبنده، با این تفاوت که به جای ایجاد فلپ و برداشتن بافت زیر لایه بالایی، یه مقدار کوچیک بافت مستقیماً از سقف دهان برداشته میشه. این روش بیشتر برای افرادی استفاده میشه که از اول لثه‌های نازکی دارن و نیاز به بافت اضافی برای افزایش حجم لثه دارن.
- پیوند پایه‌دار: در این روش، به جای برداشتن بافت از کام، از لثه اطراف یا نزدیک دندونی که نیاز به ترمیم داره استفاده میشه. این فلپ که پایه‌دار نامیده میشه، فقط به صورت جزئی بریده میشه تا یک لبه متصل بمونه. این روش فقط در افرادی قابل انجامه که بافت لثه کافی نزدیک دندون دارن.
جزئیات عمل
قبل از پیوند لثه چه اتفاقی می‌افته؟
اگه دندونپزشکتون مشکوک باشه که به پیوند لثه نیاز دارین، شما رو برای معاینه پیش یه متخصص لثه می‌فرسته. متخصص لثه، سلامت لثه‌هاتون رو بررسی می‌کنه و عمق پاکت‌های اطراف دندون‌هاتون رو اندازه می‌گیره. همچنین چک می‌کنه که چقدر تحلیل لثه اطراف هر دندون دارین.
بسته به شدت وضعیتتون، متخصص لثه ممکنه بخواد تحلیل رو تحت نظر داشته باشه یا توصیه کنه که مستقیماً سراغ جراحی پیوند لثه برین. متخصص لثه در طول مشاوره، گزینه‌های درمانی رو به طور مفصل با شما در میون میذاره.
در طول جراحی پیوند لثه چه اتفاقی می‌افته؟
تکنیک‌ها و مواد مختلفی برای پیوند لثه وجود داره. متخصصین لثه معمولاً بافت رو از کام دهان شما (سقف دهان) برمی‌دارن و به ناحیه تحلیل رفته منتقل می‌کنن. البته در بعضی موارد، ممکنه از یه ماده پیوندی جایگزین استفاده کنن که از یه بانک استخوان و بافت مجاز خریداری شده.
در طول جراحی پیوند لثه، متخصص لثه:
- بی‌حسی موضعی تزریق می‌کنه. این کار دندون‌ها و لثه‌های اون ناحیه رو بی‌حس می‌کنه. خیلی از متخصصین لثه برای راحتی شما گزینه‌های دندانپزشکی با آرامبخش هم ارائه می‌کنن، از جمله گاز خنده‌آور، آرامبخش خوراکی و آرامبخش تزریقی. حتماً در ویزیت اولتون درباره گزینه‌هاتون بپرسین.
- محل عمل رو آماده می‌کنه. وقتی راحت شدین، متخصص لثه یه برش میده و یه فلپ (لایه) کوچیک تو لثه‌هاتون ایجاد می‌کنه. ریشه‌های دندون‌هاتون رو هم کاملاً تمیز می‌کنه.
- بافت پیوندی رو برمی‌داره. بعدش، جراح یه برش دیگه روی سقف دهانتون میده و یه تکه کوچیک از بافت داخلی رو برمی‌داره. لایه بیرونی دست نخورده باقی می‌مونه. محل رو با بخیه یا پانسمان لثه می‌بنده. (اگه جراح تصمیم بگیره از بافت اهدایی استفاده کنه، این مرحله رو انجام نمیده.)
- پیوند لثه رو جایگزین می‌کنه. بعد، جراح پیوند لثه رو روی ریشه‌های نمایان دندون‌هاتون (ناحیه تحلیل رفته) قرار میده.
- بخیه می‌زنه. در نهایت، جراح بافت لثه رو دوباره سر جاش قرار میده و بخیه می‌زنه. متخصص لثه ممکنه از بخیه‌هایی استفاده کنه که خود به خود می‌افتن یا ممکنه لازم باشه تو ویزیت پیگیری اونا رو بکشه.
جراحی پیوند لثه چقدر طول می‌کشه؟
بستگی داره چند تا دندون تحلیل لثه داشته باشن. اگه فقط به یه پیوند لثه نیاز داشته باشین، معمولاً حدود یه ساعت طول می‌کشه. اگه به چند تا پیوند تو نقاط مختلف دهانتون نیاز داشته باشین، ممکنه بیشتر طول بکشه.
جراحی پیوند لثه درد داره؟
در طول جراحی پیوند لثه بی‌حس هستین، پس چیزی حس نمی‌کنین. احتمالاً بعد از عمل یه کم درد خفیف دارین، اما متخصص لثه دارو و دستورات بعد از جراحی بهتون میده که ناراحتیتون رو به حداقل برسونه.
بعد از پیوند لثه چه اتفاقی می‌افته؟
بعد از جراحی پیوند لثه، احتمالاً گاز و پانسمان روش گذاشته میشه. معمولاً می‌تونین گاز رو بعد از حدود 30 دقیقه بردارین. پانسمان ممکنه تو چند روز اول خودش بیفته یا اینکه پزشکتون تو ویزیت بعدی برش داره. جراح تا وقتی که مطمئن نشه برای رفتن به خونه مشکلی ندارین، مراقبتون هست. اگه برای عمل آرامبخش گرفته باشین، به یه دوست یا عضو خانواده مورد اعتماد نیاز دارین که شما رو برسونه.
متخصص لثه دستورالعمل‌های دقیق بعد از عمل رو بهتون میده. باید دقیقاً به این دستورات عمل کنین تا خطر درد و عفونت کاهش پیدا کنه.
روند بهبودی پیوند لثه چطوریه؟
جراح احتمالاً می‌خواد یه هفته بعد پیوند لثه رو چک کنه. بعدش، ویزیت‌های پیگیری منظم خواهید داشت تا وقتی که متخصص لثه شما رو برای ادامه مراقبت‌ها به دندانپزشک عمومیتون ارجاع بده.
در این مدت، دستورات خاصی بهتون میده. به طور کلی، این چیزها رو می‌تونین انتظار داشته باشین:
روز اول
بعد از عمل، خونریزی، تورم و ناراحتی خواهید داشت. برای کنترل این عوارض جانبی، همه داروها رو دقیقاً همونطور که جراح تجویز کرده مصرف کنین. خیلی استراحت کنین و از فعالیت‌های سنگین پرهیز کنین.
غذاهای نرم و خنک مثل ماست، پودینگ یا اسموتی بخورین.
با استفاده از یه دهانشویه آنتی‌باکتریال، ناحیه جراحی رو تمیز نگه دارین. مستقیماً روی پیوند لثه مسواک نزنین یا نخ دندون نکشین، چون می‌تونه به اون آسیب بزنه و باعث شکست پیوند بشه. (می‌تونین بقیه دندون‌هاتون رو تا جایی که راحت هستین مسواک بزنین و نخ دندون بکشین.)
هفته اول
خونریزی باید تو 24 تا 48 ساعت اول متوقف بشه. تورم تا سه-چهار روز ادامه پیدا می‌کنه. در این مدت ممکنه کبودی هم ایجاد بشه. این عوارض جانبی طبیعی هستن و باید تو طول هفته از بین برن. به مصرف همه داروها طبق تجویز ادامه بدین.
می‌تونین کم کم غذاهای نرم بیشتری به رژیم غذاییتون اضافه کنین، مثل تخم مرغ، پاستا، ماهی و سبزیجات پخته.
دندون‌های نزدیک محل جراحی رو به آرومی مسواک بزنین، اما مستقیماً روی لثه‌هاتون مسواک نزنین. تا وقتی که جراح نگفته مسواک زدن و نخ دندون کشیدن اطراف پیوند لثه امن نیست، این کار رو نکنین.
هفته دوم
تورم و کبودی باید شروع به کم شدن کنن و راحتیتون باید بیشتر بشه. از جراح بپرسین چه موقع می‌تونین دوز داروهاتون رو کم کنین.
همینطور که راحت‌تر میشین، می‌تونین غذاهای جامد بیشتری بخورین. با این حال، تا وقتی که جراح اجازه نداده، باید از غذاهای سفت، ترد یا تند پرهیز کنین.
وقتی جراح گفت که امنه، می‌تونین مسواک زدن و نخ دندون کشیدن عادی رو از سر بگیرین.
مزایای پیوند لثه چیه؟
پیوند بافت لثه چندین مزیت داره. برای مثال:
- خطر بیماری لثه رو کاهش میده.
- خطر پوسیدگی دندون رو کم می‌کنه. (ریشه‌های دندون نمایان شده در برابر پوسیدگی آسیب‌پذیر هستن.)
- حساسیت دندون‌ها رو کاهش میده.
- ظاهر لبخند شما رو بهتر می‌کنه.
خطرات یا عوارض جراحی پیوند لثه چیه؟
عوارض بعد از جراحی پیوند لثه نادر هستن، اما ممکنه اتفاق بیفتن. عوارض احتمالی شامل:
- عفونت.
- خونریزی بیش از حد.
- پس زدن پیوند لثه (شکست پیوند).
اگه خونریزی شدید، چرک یا هر چیز غیرطبیعی دیگه‌ای دیدین، فوراً با جراحتون تماس بگیرین.
علائم شکست پیوند لثه چیه؟
اگه پیوند لثه شکست خورده باشه، احتمالاً یه تکه بزرگ از بافت سفید می‌بینین که از دندونتون جدا شده. این رنگ سفید نشون میده که پیوند لثه خونرسانیش رو از دست داده و در حال مرگه. اگه این رو دیدین یا نگرانی‌های دیگه‌ای مثل چرک در محل جراحی یا تب بالای 38.33 درجه سانتیگراد (101 درجه فارنهایت) داشتین، فوراً با جراحتون تماس بگیرین.
بهبودی از پیوند لثه چقدر طول می‌کشه؟
هر کسی متفاوت خوب میشه. اما به طور میانگین، بهبودی پیوند لثه یک تا دو هفته طول می‌کشه. اگه چند ناحیه رو همزمان درمان کرده باشین، ممکنه بهبودی یه کم بیشتر طول بکشه. متخصص لثه می‌تونه بهتون بگه چه انتظاری داشته باشین.
چه موقع می‌تونم به روال عادی برگردم؟
باید حداقل برای هفته اول از ورزش، بلند کردن اجسام سنگین و سایر فعالیت‌های سنگین پرهیز کنین. این فعالیت‌ها ضربان قلبتون رو بالا می‌برن و می‌تونن باعث ناراحتی، خونریزی و تورم بیشتر بشن. حتماً قبل از شروع دوباره این فعالیت‌ها با جراحتون مشورت کنین.
بیشتر افراد می‌تونن یک تا دو روز بعد به سر کار یا مدرسه برگردن.
آیا جراحی پیوند لثه ارزشش رو داره؟
پیوند لثه میزان موفقیت بالای 90 درصد داره. این عمل بهترین شانس رو برای درمان تحلیل لثه و بهبود سلامت کلی دهان و دندون به شما میده.
اگه تحلیل لثه درمان نشه، می‌تونه منجر به پوسیدگی، بیماری شدید لثه، لقی دندون و حتی در نهایت از دست دادن دندون بشه.
چه موقع باید دندونپزشکم رو ببینم؟
اگه لثه‌های نازک، دردناک و خونریزی دهنده دارین یا ریشه‌های دندونتون قابل مشاهده هستن، با دندونپزشکتون تماس بگیرین. در این فاصله، حتماً بهداشت دهان و دندون رو رعایت کنین و برای معاینات معمول پیش دندونپزشک برین. این ویزیت‌ها کمک می‌کنن دندون‌ها و لثه‌هاتون سالم بمونن و به دندونپزشکتون اجازه میدن مشکلات رو زود تشخیص بده، قبل از اینکه به مشکلات دیگه دهان و دندون منجر بشن.
نگران نباشین! اگه دندونپزشک یا متخصص لثه (پریودنتیست) بهتون گفته که به پیوند لثه نیاز دارین، جای نگرانی نیست. جراحی لثه اونقدرها هم که به نظر میاد بد نیست. پیوند لثه برای محافظت از دندون‌هاتون در برابر اثرات مخرب تحلیل لثه ضروریه، یا شاید بخواین برای بهبود ظاهر لبخندتون این کار رو انجام بدین.
تحلیل لثه یک مشکل دندانپزشکی شایعه که 4 تا 12 درصد بزرگسالان رو درگیر می‌کنه و معمولاً تا زمانی که شدید نشده، متوجهش نمیشن. خیلی از افراد حتی متوجه تحلیل لثه‌هاشون نمیشن چون یه فرآیند تدریجیه.
نکات مهم قبل از عمل
- نیازی به ناشتا بودن یا تغییر رژیم غذایی در روز قبل یا روز عمل نیست.
- باید برای رفت و برگشت از مطب همراه داشته باشین، چون داروهای مسکن ممکنه رانندگی رو براتون ناامن کنه.
چند نکته مهم در مورد دوره نقاهت
- غذاهای مناسب برای دوره بهبودی شامل: تخم مرغ (به خصوص نیمرو یا آبپز نرم)، ماست، سبزیجات پخته نرم، پنیر کاتیج، بستنی و ژله.
- از مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن در ناحیه درمان شده تا زمانی که دکتر اجازه نداده خودداری کنین.
- از ورزش یا فعالیت‌های سنگین تا زمانی که دکتر اجازه نداده پرهیز کنین.
چه موقع باید نگران شد؟
با دندونپزشکتون تماس بگیرید اگه:
- خونریزی که با فشار 20 دقیقه‌ای بند نمیاد
- درد، تورم و کبودی بیشتر از حدی که دندونپزشک گفته
- تب و چرک
- یه تکه بزرگ بافت سفید که از دندون جدا شده (نشونه از دست دادن خونرسانی و مرگ پیوند)
نکته پایانی
با وجود اینکه پیوند لثه در درمان تحلیل لثه موثره و از آسیب‌های بیشتر جلوگیری می‌کنه، تضمینی نیست که مشکلات لثه در آینده دوباره ایجاد نشن. اما با معاینات منظم دندانپزشکی و مراقبت دقیق از دندون‌ها در خونه، می‌تونین از آسیب‌های جدی که نیاز به جراحی دارن جلوگیری کنین.
یادداشتی از کلینیک نیکس
شنیدن اینکه به جراحی پیوند لثه نیاز دارین ممکنه ترسناک باشه. خبر خوب اینه که این عمل مزایای زیادی داره، از جمله میزان موفقیت بالا و بهبودی نسبتاً سریع. پیوند لثه درمان اصلی برای تحلیل لثه است. تکنیک‌ها و مواد مختلفی برای پیوند لثه وجود دارن که می‌تونن به جایگزینی و بازسازی بافت لثه از دست رفته کمک کنن. دندونپزشکان و متخصصان لثه کلینیک نیکس می‌تونن در طول مشاوره گزینه‌های درمانی رو به طور مفصل براتون توضیح بدن.
